Sprong Vooruit bestaat 20 jaar! Begonnen als werkgroep van deskundigen voor onderwijs aan dove en ernstig slechthorende leerlingen heeft Sprong Vooruit zich in de loop der jaren meer en meer ontwikkeld tot het expertisecentrum voor deze speciale doelgroep. Naast het ontwikkelen van leerlijnen, methoden en materialen op het gebied van Nederlands, Nederlandse Gebarentaal, lezen, rekenen en culturele vorming en identiteit voor doven en slechthorenden (CIDS), houdt Sprong Vooruit zich ook bezig met kwaliteitsindicatoren en beleidszaken in dit onderwijsveld.
Toen waren het de doveninstituten met vertegenwoordigers in de werkgroep. “Onder externe begeleiding, voorzitterschap van het CED (Centrum Educatieve Dienstverlening, RD), om te voorkomen dat wij elkaar de tent zouden uitvechten”, wordt nu met een lach verteld. “Er was best wel verschil in visie tussen de verschillende scholen. Het was handig om een aanstuurder te hebben: wat houdt een leerplan in, wat moet er allemaal inzitten, met die kennis kwamen zij.”
Nu, 20 jaar later, is er altijd goed overleg tussen de verschillende scholen binnen Sprong Vooruit: “We zijn er heel nuchter in. Zolang we niet zeker weten wat goed is, proberen we daar consensus in te vinden. De missie is kwalitatief goed tweetalig onderwijs bieden aan dove en slechthorende leerlingen. En liefst onderbouwd met inzichten uit onderzoek en wetenschap. Dat is niet altijd mogelijk, dat weten we natuurlijk ook. Dus we proberen in de ontwikkeling van materialen zoveel mogelijk te zoeken naar de dingen die we wel weten.”
Sprong Vooruit, van links naar rechts: Martine Gutiérrez Molina-Pieters, Sonja Jansma, Connie Fortgens, Annelies van der Eijk, Loes Wauters, Dorothée Kruiper, Leona Hoenjet, Lysette Tom, Annet de Klerk
Na de 4 jaar werken in opdracht van OCW is de groep doorgegaan, zonder externe voorzitter. Nu is het team van Sprong Vooruit groter en bestaat uit medewerkers van alle scholen voor doven en slechthorenden en scholen met een speciale afdeling daarvoor: Dr. P.C.M. Bosschool, De Plataan, Enkschool, Fortaal, Guyotschool, Mgr. Hanssenschool, Dr. M. Polanoschool, Signis en Talent. “Wij willen kwalitatief goed materiaal ontwikkelen. Als we een project draaien zoeken we gericht naar mensen. Bijvoorbeeld bij Ik & Ko en Taal op Maat zijn altijd leerkrachten betrokken geweest.” Vanuit de positie in de scholen is het team erg betrokken bij het primaire proces. Voor materiaal in de NGT wordt er nauw samengewerkt met het Nederlands Gebarencentrum. En voor methode-ontwikkeling en projectaanvragen ook met bureau Duo Decimo. “We werken heel erg vanuit wat leeft. Waar lopen je collega-leerkrachten tegen aan? Welke vragen hebben ze? En dan gaan we kijken: kunnen we hier iets mee? En als we vervolgens iets ontwikkelen, leggen we dat weer terug bij de leerkrachten: Wat vinden jullie hiervan? In eerste instantie richtten we ons op de leerlingen op cluster 2 scholen waar We werken heel erg vanuit wat leeft. Waar lopen je collega-leerkrachten tegen aan? Welke vragen hebben ze? tweetalig doven- en slechthorendenonderwijs wordt gegeven. Nu maken we ook materiaal dat door de ambulante dienstverlening gebruikt kan worden in het reguliere onderwijs. Dat is bijvoorbeeld bij CIDS gebeurd. Identiteitsontwikkeling is wel heel belangrijk. Leerlingen in het regulier onderwijs voelen zich vaak alleen en niet erkend in hun doof-zijn of slechthorendheid. Daar kunnen de ambulant begeleiders wel aan de slag met ons materiaal.”
Op de vraag of de omvang van de groep leerlingen in de loop van de jaren gewijzigd is, is het eensluidende antwoord dat het vooral om een veranderende groep gaat. “De diversiteit in gehoorverliezen is veel groter geworden. De complexiteit van de leerlingen in de speciale scholen is gegroeid, leerlingen zijn voor een deel ook regulier gegaan. Dus je hele doelgroep is gaan bewegen en daar probeer je zo goed mogelijk bij aan te haken.”
Gevraagd naar de meest succesvolle leermiddelen worden Ik & Ko, Leeskilometers en CIDS genoemd. “Als het gaat om digitale producten is Leeskilometers wel een van de meest geslaagde. Het is een mooi programma, omdat leerlingen op hun eigen niveau extra leesmateriaal hebben om letterlijk leeskilometers te maken. En Leeskilometers krijgt binnenkort een update.”
Ook Rekentaal is iets waar Sprong Vooruit trots op is. Maar een app waarmee leerkrachten gebaren leren voor rekenbegrippen kwam minder goed van de grond. “Best een innovatieve app waarin je met elkaar leert in een soort leergemeenschap, een mooi product. Maar leren in een groep is een brug te ver gebleken. Dus die app gebruiken mensen minder dan wij gehoopt hadden.” Wel hebben leerkrachten aangegeven dat ze graag een cursus willen hebben waarin het materiaal van Rekentaal is opgenomen.
En dat Cito tegenwoordig altijd contact opneemt met Sprong Vooruit als zij gaan werken aan nieuwe toetsen is ook iets om trots op te zijn.
Een expertisegroep als Sprong Vooruit is wereldwijd uniek, vertellen de geïnterviewden. “Belangrijk zijn de verschillende disciplines die in Sprong Vooruit zitten. En dat we die heel sterk van elkaar gebruiken.bij alles wat te maken heeft met onderwijs aan dove en slechthorende leerlingen moet de boodschap zijn: Denk aan Sprong Vooruit! Elkaars krachten goed gebruiken.” Er is helaas minder geld beschikbaar voor specifieke doelgroepen. Het krijgen van projectgelden is lastiger dan voorheen. Daardoor heeft Sprong Vooruit wat slagkracht verloren. “Het zou fijn zijn als we financieel minder afhankelijk waren van externen en directer gebruik kunnen gaan maken van expertisegeld van de instellingen.”
Sinds kort is Sprong Vooruit een expertisegroep binnen Siméa. In dat kader zijn onlangs de kwaliteitsindicatoren onder de loep genomen en vernieuwd: “Het is wel goed voor je zichtbaarheid om onder de vlag van Simea te varen, zonder dat je daarbij je eigen zelfstandigheid opgeeft.”
Binnen Siméa is er in het kader van Passend Onderwijs een discussie over een landelijk expertisecentrum voor doven- en slechthorendenonderwijs. Sprong Vooruit ziet daar een duidelijke rol voor zichzelf. “We zijn natuurlijk al een soort expertise-organisatie en daar zou je op voort kunnen bouwen. Wij houden een pleidooi om gebruik te maken van wat er al is en om dat verder uit te bouwen. Eigenlijk moet de boodschap zijn bij alles wat te maken heeft met onderwijs aan dove en slechthorende leerlingen: Denk aan Sprong Vooruit!”
Meer informatie over Sprong Vooruit vind je op de website www.sprongvooruit.nl
