Begin september 2012 is het digitale leesmateriaal voor dove en slechthorende leerlingen van Leeskilometers op de website van de expertisegroep Sprong Vooruit geplaatst. In het aprilnummer van Van Horen Zeggen 2012 is hieraan aandacht besteed. Inmiddels is er twee schooljaren mee gewerkt. Tijd voor een update in VHZ.
Screenshot van Wereld 8 Leeskilometers
Er is een backoffice voor de leerkrachten en ambulant begeleiders die niet zichtbaar is voor de leerlingen. Zodra leraren of begeleiders door de webmaster een groep hebben laten klaarzetten, kunnen zij hier zelf de leerlingen toevoegen door het aanmaken van leerlingkaarten. Op de leerlingkaart kunnen zij onder andere aangeven op welk niveau de leerlingen de oefeningen moeten afronden. Ook kunnen zij de resultaten van de leerlingen monitoren.
Om leerkrachten en ambulant begeleiders te informeren over het gebruik van Leeskilometers, is in de afgelopen periode een implementatietraject uitgevoerd. Dit bestond uit twee onderdelen: een instructie op locatie voor de leerkrachten en een digitale instructie voor de ICT-verantwoordelijken van de scholen. Ook is er een aparte instructie voor ambulant begeleiders georganiseerd.
Het effect van de implementatiebijeenkomsten is dat veel leerkrachten en ambulant begeleiders Leeskilometers intensief zijn gaan gebruiken, zoals hierna is beschreven bij de cijfers.
In de grafiek 1 is te zien hoe het aantal aanmeldingen van leerkrachten en ambulant begeleiders per kwartaal is verlopen sinds de start van de website van Sprong Vooruit begin 2012.
Op de website zijn naast Leeskilometers ook de Leerlijn Lezen, de kopieer- en werkbladen van de aangepaste versies van Ik & Ko en Taal op Maat en het lesmateriaal van CIDS beschikbaar. De start van Leeskilometers vond plaats in het 3e kwartaal van 2012.
In totaal hebben sinds de start van de website 357 leerkrachten en ambulant begeleiders zich laten registreren en een inlogcode gekregen, zie grafiek 1.
Niet alle geregistreerden werken met Leeskilometers. Om hierin inzicht te krijgen, is gekeken naar het aantal groepen dat op verzoek van geregistreerden is aangemaakt: 152 leerkrachten van 23 scholen en 16 ambulant begeleiders van 10 ambulante diensten hebben minimaal één groep laten aanmaken om het programma Leeskilometers met leerlingen te gebruiken.
In schooljaar 2012-2013 hebben 7 leerlingen van 5 ambulante diensten (AD 1 t/m 5) en 105 leerlingen van 11 scholen daadwerkelijk met het programma gewerkt. Naast 8 scholen voor speciaal onderwijs (SO 1 t/m 11) waren dat een school voor praktijkonderwijs (PO 1), een school voor VSO (VSO 1) en een school voor VMBO (VMBO 1).
In totaal hebben de leerlingen 7.289 oefeningen van Leeskilometers gemaakt. Uitgaande van 7 oefeningen per boekje, waarbij niet herhaald wordt, zijn er ongeveer 1.040 boekjes gelezen. Dat zijn gemiddeld 9 boekjes per leerling. Uiteraard zijn er grote verschillen te zien tussen de verschillende leerlingen.
In schooljaar 2013-2014 hebben15 leerlingen van 5 ambulante diensten (AD 1, 2 en 5 t/m 7) en 240 leerlingen van 12 scholen met Leeskilometers gewerkt. Dit waren 11 scholen voor speciaal onderwijs (SO 1 t/m 6 en SO 8 t/m 12) en 1 school voor praktijkonderwijs (PO 1). In grafiek 2 is te zien, dat enerzijds 3 scholen en 2 ambulante diensten dit jaar geen leerlingen hebben aangemeld en dat er anderzijds nieuwe scholen en ambulante diensten bij gekomen zijn.
In totaal hebben de leerlingen 16.997 oefeningen van Leeskilometers gemaakt. Uitgaande van 7 oefeningen per boekje, waarbij niet herhaald wordt, zijn er ongeveer 2.430 boekjes gelezen. Dat komt neer op gemiddeld 9,5 boekje per leerling. Dit betekent een duidelijke toename van het aantal leerlingen en een lichte stijging van het gemiddelde aantal gemaakte leeskilometers per leerling.
Grafiek 2
AD = Ambulante begeleiding, SO = Speciaal Onderwijs, PO = Praktijkonderwijs, VSO = Voortgezet Speciaal Onderwijs, VMBO = Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs
Uit de evaluatie van de implementatie kwam een aantal knelpunten naar voren. Deze zijn direct opgepakt om het programma te verbeteren en de deelname te vergroten.
Veel leerkrachten blijken onzeker te zijn over het gebruik van het programma. In het begin functioneerde het programma niet goed op de verouderde server die op veel scholen gebruikt werd. De oplossing om gratis een andere server te downloaden, was voor veel leerkrachten een drempel om Leeskilometers te gaan gebruiken. Bovendien bood de gebruikshandleiding in de Handleiding Leeskilometers onvoldoende support. Er was behoefte aan een duidelijke praktische instructie.
Deze is onder de naam Snelle startinstructie inmiddels online geplaatst. De Snelle startinstructie bevat een korte omschrijving van de inhoud van Leeskilometers en een stap-voor-stap handleiding, beide aan de hand van printscreens. Zo kunnen de leerkrachten precies zien wat de bedoeling is. In de Snelle startinstructie zijn ook de oplossingen op vaker voorkomende problemen opgenomen. en een verwijzing naar de helpdesk als de leerkracht er alsnog niet zelf uitkomt.
Vanaf het begin is er een helpdesk ingericht om leerkrachten of ambulant begeleiders te registreren en (technisch) te ondersteunen bij het gebruik van Leeskilometers. De ondersteuning vindt plaats via e-mail.
Omdat veel mensen de voorkeur geven aan persoonlijk contact, is in de Snelle startinstructie ook het telefoonnummer van de helpdesk opgenomen. Regelmatig vindt overleg plaats tussen de helpdeskmedewerker en leerkrachten of ambulant begeleiders. Dit gaat zowel via telefoon als via sms of Skype, soms met behulp van een gebarentolk.
De backoffice is ingericht met de mogelijkheid voor de leerkracht om zelf het niveau van de groep aan te passen.
In de praktijk blijkt echter, dat het niveau van de leerlingen in een groep vaak sterk uiteenloopt. Vooral in de hogere groepen is dit het geval. Naar aanleiding van deze wens is er in de backoffice een functionaliteit bijgekomen. De leerlingkaart is aangepast zodat de leerkracht hierop nu het individuele niveau van de leerling aan kan geven.
Het programma trekt ook de aandacht buiten de primaire doelgroep, namelijk dove en slechthorende leerlingen van basisscholen in Nederland.
Vanaf de start kwamen bij de helpdesk vragen binnen van ouders en zelfs grootouders, die met hun kinderen graag thuis met Leeskilometers wilden oefenen. Dit kan echter alleen via de school of ambulante begeleiding van de kinderen. Speciaal voor (groot)ouders is daarom op de website een plaatsje ingeruimd om uitleg te geven over de route om een inlogcode voor hun kind te krijgen. Daarnaast worden tips gegeven om thuis samen met het kind te lezen.
Ook in het voortgezet (speciaal) onderwijs hebben veel dove en slechthorende leerlingen. Vanaf het begin wordt Leeskilometers in verschillende vormen van voortgezet onderwijs gebruikt. Opvallend is, dat deze leerlingen veel sneller door de werelden gaan dan leerlingen in het basisonderwijs. Bovendien is een aantal van hen zo enthousiast, dat zij er zelfs thuis tot laat op de avond mee doorgaan. En als ze een probleem hebben? Dan nemen ze via de email gewoon zelf contact op met de helpdesk!
Sinds dit jaar werkt ook een aantal groepen met TOS-leerlingen (leerlingen met Taalontwikkelingsstoornissen) met Leeskilometers. De aanwezigheid van voor hen ontoegankelijke NGT-filmpjes en het sporadisch voorkomende gebruik van gebarentekening bij de Woordenschat- en Flitsoefeningen blijkt minder zwaar te wegen dan de mogelijkheid die het programma biedt aan deze leerlingen om leeskilometers te maken.
Al snel na de online lancering van Leeskilometers hebben de Vlaamse scholen voor doven en slechthorenden aangegeven dat zij graag aanhaken en het materiaal willen gebruiken. Helaas is dat (nog) niet mogelijk door de rechten op het beeldmateriaal van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid dat bij de boekjes gebruikt wordt.
Tijdens de 1st International Conference on Teaching Deaf Learners, die op 21 en 22 maart in het EYE in Amsterdam gehouden werd, is in de presentatie van Sprong Vooruit uitgebreid aandacht besteed aan ‘Reading Miles’, zoals het programma in het Engels genoemd wordt. De presentatie is op de website te vinden (http://www.sprongvooruit.nl/nieuws/1st-international-conference-on-teaching-deaf-learners/).
Het programma Leeskilometers blijft in ontwikkeling.
Op dit moment wordt op verzoek van de expertisegroep Sprong Vooruit door het onderzoeksbureau PI Research uit Amsterdam een kwalitatief onderzoek gehouden onder de gebruikers van Leeskilometers. Zowel aan alle leerkrachten als aan alle leerlingen die met Leeskilometers werken op de scholen die bij de implementatie zijn betrokken, is gevraagd hoe zij het werken met Leeskilometers ervaren. Voor de leerlingen zijn van de vragen online vertalingen in NGT en NmG beschikbaar. Een aantal leerlingen en leerkrachten is uitgebreid geïnterviewd. Het doel van het onderzoek is om het effect van het programma te meten en om te kijken hoe het eventueel verbeterd en uitgebreid kan worden.
De uitkomsten van het onderzoek zullen naar verwachting december 2014 bekend zijn.
Omdat op veel scholen, maar vooral ook thuis, steeds meer op laptops en tablets gewerkt wordt, bestaat de wens om het programma ook daarvoor geschikt te maken. Ook een aantal andere technische aspecten moet worden aangepast aan de huidige mogelijkheden.
De inzet van Sprong Vooruit is om Leeskilometers up to date te houden en waar mogelijk te verbeteren. Zodat nog meer leerlingen met veel plezier leeskilometers kunnen maken.
Om een indruk van Leeskilometers te krijgen, kan iedereen een demoversie aanvragen via info@sprongvooruit.nl. Leerkrachten en ambulant begeleiders kunnen op elk moment in het jaar een inlogcode aanvragen en groepen aanmelden.
