VHZ-redacteuren Elma Blom, Constance Vissers, Loes Wauters en Rob Zwitserlood selecteerden voor u enkele interessante artikelen uit internationale vaktijdschriften. Deze keer over taalgroei bij kinderen op een cluster-2 school, neurale activiteit bij kinderen met en zonder TOS, de taalontwikkeling bij vluchtelingenkinderen en ToM bij kinderen met CI.
Foto: Pixabay.com
Kinderen met TOS hebben te kampen met cognitieve stoornissen die de taalverwerving belemmeren. Er is nog weinig bekend over verschillen in functioneel neuro-anatomische kenmerken tussen kinderen met TOS en kinderen zonder TOS. In dit onderzoek werd middels functionele spectroscopie (fNIRS) de zuurstof concentratie in de hemoglobine van het bloed (die gerelateerd is aan neurale activiteit) bepaald terwijl de kinderen een executieve taak uitvoeren (een auditieve N-back taak). De kinderen met TOS waren minder accuraat op de executieve taak in vergelijking met hun leeftijdsgenootjes zonder TOS. Alleen bij kinderen zonder TOS nam de zuurstof concentratie toe in de hersenen [inferieure parietale lobule (IPL) en ook in de dorsale prefontale cortex (DLPFC)] wanneer de executieve taak moeilijker werd. Kinderen zonder TOS leken dus gevoeliger voor taakcomplexiteit. Geconcludeerd werd dat kinderen met TOS falen om het DLFPC-deel van de hersenschors aan te zetten om informatie te monitoren en de IPL aan te zetten om informatie te verwerken. Er valt nog heel veel te ontdekken aan de blauwdruk van TOS in de hersenen maar het is waarschijnlijk dat verminderde executieve controle en verminderde cognitieve inspanning (gemeten op cognitief en neuraal niveau) bijdraagt aan de haperende taalontwikkeling bij kinderen met TOS.
Kinderen die gevlucht zijn, ondervinden voor en na hun migratie vaak moeilijkheden. Over effecten hiervan is nog weinig bekend. Paradis en collega’s onderzochten 117 kinderen tussen de 7 en 14 jaar die vanuit Syrië naar Canada gevlucht zijn. Het was het derde jaar waarin de kinderen in Canada woonden. Syrisch-Arabisch was hun eerste taal en Engels hun nieuwe, tweede taal. Sociaal-emotioneel welzijn, gemeten via internaliserend en externaliserend gedrag, was bij 12 tot 25% van de kinderen enigszins tot sterk problematisch. Er waren grote verschillen in Engelse receptieve woordenschat, zinsherhaling, en luister- en vertelvaardigheden. Sociaal-emotioneel welzijn en nadelige omstandigheden (i.e., tijd in vluchtelingenkamp en sociaal-economische status) bleken verband te houden met deze verschillende Engelse taalvaardigheden. Met name minder externaliserend probleemgedrag, kortere tijd in een vluchtelingenkamp, een moeder met meer opleiding en een werkende moeder voorspelden betere vaardigheden in het Engels. Vrijwel alle moeders praatten Arabisch met hun kinderen. Het positieve effect van bijvoorbeeld opleidingsniveau komt dus niet doordat zij meer Engels met hun kinderen gebruikten. De onderzoekers suggereren dat opvoedstijl en positieve transfer vanuit het Arabisch een rol zouden kunnen spelen.
In dit onderzoek is de relatie tussen Theory of Mind (ToM) en Mental State Talk (MST) onderzocht bij 39 kinderen tussen de 3 en 8 jaar met een of twee CI’s en 52 horende kinderen tussen de 3 en 6 jaar. MST verwijst naar de verwijzingen naar mentale toestanden die ouders maken in hun taaluitingen naar hun kind. ToM werd in dit onderzoek gemeten met een oudervragenlijst, de Theory of Mind Inventory. MST werd gescoord tijdens het voorlezen van een voor het onderzoek geselecteerd boek.
De ouders van de kinderen met CI rapporteerden lagere ToM vaardigheden bij hun kinderen dan de ouders van de horende kinderen. In tegenstelling tot andere onderzoeken werd er geen verschil gevonden tussen de beide groepen ouders in het aantal emotionele en cognitieve uitingen (MST: uitingen over de emoties, gedachten of meningen van de personages). Wel werd een verschil gevonden in letterlijke uitingen (beschrijvingen van personages, voorwerpen of gebeurtenissen in het verhaal): ouders van de kinderen met CI deden meer letterlijke uitingen dan ouders van de horende kinderen.
Daarnaast werd voor de kinderen met CI een positieve relatie gevonden tussen MST door de ouders en de ToM vaardigheden van de kinderen. Ook werd er een negatieve relatie gevonden tussen het aantal letterlijke uitingen door de ouders en de ToM vaardigheden van de kinderen: hoe meer letterlijke uitingen door de ouder, hoe zwakker de ToM vaardigheden van het kind. Samen met taalvaardigheid en leeftijd van het kind, waren de emotionele uitingen van de ouders voorspellend voor de ToM vaardigheden van kinderen met CI.
Deze resultaten onderschrijven het belang van mental state talk door ouders en van interventies om ouders te leren hoe ze dit in de interactie met hun kind kunnen inzetten. Een voorbeeld van zo’n interventie is de cursus Taal voor ToM die momenteel binnen Deelkracht onderzocht wordt (www.deelkracht.nl).
Literatuuroverzicht
