VHZ-redacteuren Elma Blom, Constance Vissers, Loes Wauters en Rob Zwitserlood selecteerden voor u enkele interessante artikelen uit internationale vaktijdschriften.
Foto: Pixabay.com
Om goed met anderen om te kunnen gaan, is het belangrijk om gevoelens, gedachten en wensen van anderen te kunnen herkennen, en om te beseffen dat die anders kunnen zijn dan de eigen gevoelens, gedachten en wensen. Dit wordt theory of mind (ToM) genoemd. De ontwikkeling van theory of mind begint al op de peuterleeftijd, wanneer ook taal en executieve functies belangrijke ontwikkelingen doormaken. Een longitudinaal onderzoek van Shahaeian e.a. bij 3-tot 6-jarige kinderen met een typische taalontwikkeling heeft laten zien dat executieve functies en taal een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van theory of mind. Kinderen die op 4-jarige leeftijd goede executieve functies hadden, hadden op 6-jarige leeftijd betere theory-of-mindvaardigheden ontwikkeld. Om de gedachten en gevoelens van iemand anders te kunnen voorstellen, zijn dus waarschijnlijk goede cognitieve vaardigheden, zoals werkgeheugen, nodig.Daarnaast was taalvaardigheid gerelateerd aan de executieve functievaardigheden als theory-of-mindvaardigheden van de kinderen. Voor kinderen met TOS, die zwakkere taalvaardigheden hebben, kan dit betekenen dat ze een risico lopen op zwakkere theory of mind en executieve functies. De onderzoekers stellen daarom dat de behandeling van taalproblemen op jonge leeftijd essentieel is voor de latere ontwikkeling van cognitieve en sociale vaardigheden.
Early Childhood Research Quarterly, Q1 2023
De argumentstructuur van zinnen houdt in dat verplichte elementen als het onderwerp en eventueel een lijdend en meewerkend voorwerp in de zin gerealiseerd moeten worden. Deze studie door Jiang e.a. gaat over het gebruik van transitieve werkwoorden (met een onderwerp én lijdend voorwerp) en intransitieve werkwoorden (met een onderwerp) door adolescenten met en zonder TOS. Volgens de auteurs zijn er zowel grammaticale als pragmatische aspecten belangrijk bij het realiseren van verplichte argumenten in de zin. De meeste studies naar argumentstructuur bij kinderen met TOS focussen op de grammaticale aspecten en kijken meestal naar jongere kinderen.
In deze studie zijn Frog Story verhalen van 19 eentalige Engelssprekende adolescenten met TOS en 19 adolescenten zonder TOS (leeftijd 14 jaar) onderzocht. Er werd geen verschil gevonden in pragmatische aspecten van de realisatie van argumenten, maar wel in de grammaticale aspecten. Volgens de auteurs zijn het dus vooral grammaticale problemen die uitdagend blijven voor adolescenten met TOS in hun vertelvaardigheid.
Clinical Linguistics & Phonetics, November 2022
Vrijwel alle meertalige kinderen vermengen hun verschillende talen in meer of mindere mate. Dit mixen van talen staat bekend als code-switching. Het gebruiken van de juiste taal op het juiste moment en, als nodig, kunnen onderdrukken van een taal, is taalcontrole. In dit experimentele onderzoek namen Gross en Kaushanskaya code-switching en taalcontrole door Spaans-Engels tweetalige kinderen in de VS onder de loep. Zij onderzochten kinderen met en zonder TOS tussen de 4 en 7 jaar oud. In het experiment beschreven de kinderen aan hun eentalige Engelse of Spaanse gesprekspartners een video. De gesprekspartners wisselden elkaar af, waardoor de kinderen de ene keer Spaans moesten gebruiken en de andere keer Engels. Kinderen met en zonder TOS verschilden niet in hoe vaak ze in één antwoord tussen de talen switchten. Wel antwoordden de kinderen met TOS vaker helemaal in het Engels terwijl hun gesprekspartner Spaans sprak. Mogelijk zijn kinderen met TOS dus minder goed in staat om hun taal af te stemmen op hun gesprekspartner. Dit kan door beperkte beheersing van het Spaans komen, maar ook door minder inzicht in de behoeften van hun gesprekspartner. De resultaten suggereren dat de Spaanse taalontwikkeling van kinderen met TOS mogelijk extra aandacht vraagt.
Journal of Speech, Language, and Hearing Research, February 2022
