Ga naar hoofdcontent Ga naar de hoofdnavigatie
Proefschrift Xaver Koch
Deel dit artikel
6 juli 2018 - Leestijd 2 - 5 minuten

Xaver Koch deed onderzoek naar het effect van leeftijd en gehoorverlies op de spraakwaarneming en de spraakproductie. Op 18 september 2018 verdedigt hij zijn proefschrift “Age and hearing-loss effects on speech processing” aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

page.header_image.alt

Foto: Gerd Altmann

Het proefschrift beschrijft een aantal studies waarin zowel de spraakperceptie als de spraakproductie bestudeerd werden. In de spraakperceptiestudie werd het effect van toegenomen spraaksnelheid op de verwerking gemeten bij volwassenen. Dit was een replica van een eerder uitgevoerde studie, maar deze keer is gebruik gemaakt van conversatiefragmenten die natuurlijker waren dat het eerder gebruikte spraakmateriaal. Destijds werd gevonden dat oudere luisteraars anders reageerden op snellere spraak dan jongere luisteraars, maar die bevinding kon niet gerepliceerd worden. Wel bleek uit de studie dat toegenomen spreeksnelheid de woordherkenning negatief beïnvloedt. In een andere studie werd uitgezocht in hoeverre leeftijd, leeftijdsgerelateerd gehoorverlies en cognitieve vaardigheden een invloed hadden op de productie van de spraakklanken /s/ en /sj/ (zgn. sibilanten). De onderzoeker concludeerde dat gehoorverlies wel een effect had op de kwaliteit van de geproduceerde /s/, maar de andere variabelen niet. De scherpte van de productie van /s/ hangt samen met de gehoorscherpte voor hoge frequenties van de spreker, wat aangeeft dat de auditieve feedback die de eigen spraak reguleert, te wensen overlaat bij de gemeten ernstige gehoorverliezen. Een tweede spraakproductiestudie betrof de meting van woorden (met klinkers en sibilanten) die werden uitgesproken door CI-dragers die op drie momenten gemeten werden: vlak voor de implantatie, vrij snel na de implantatie en drie maanden na implantatie. De resultaten lieten zien dat voor implantatie de geproduceerde contrasten tussen sibilanten en klinkereigenschappen kleiner waren dan meteen na implantatie. Deze snelle verbetering houdt in dat, zelfs na compleet verlies van auditieve informatie als gevolg van ernstig gehoorverlies, het spraakmotorisch systeem flexibel genoeg is om zich snel weer aan te passen aan het nieuwe sensorische aanbod.

Het proefschrift is hier te downloaden (12 MB).