De VoorleesExpress bestaat inmiddels ruim tien jaar. Dat is tien jaar (voor)leesplezier, taalontwikkeling en ouderbetrokkenheid. In tien jaar tijd bereikte de VoorleesExpress ruim 13.000 gezinnen met kinderen die taalproblemen hebben. Een reden voor VHZ om meer te weten te komen over wat de VoorleesExpress doet, hoe zij de samenwerking met ouders en scholen aanpakt en wat er bekend is over het effect van de VoorleesExpress.
De VoorleesExpress zoekt actief naar manieren om het langetermijneffect van het programma te kunnen waarborgen. Onlangs studeerde Irès den Bekker, studente pedagogiek van de Hogeschool van Rotterdam, af met haar onderzoek naar de VoorleesExpress. Daarin richtte zij zich op de VoorleesExpress in de
gemeenten Roosendaal en Bergen op Zoom. Den Bekker onderzocht op welke wijze de VoorleesExpress het best nazorg kan bieden aan ouders die het traject van de VoorleesExpress hebben afgerond. Via diepte-interviews met deelnemende gezinnen, vrijwilligers en projectleiders is de behoefte aan nazorg gepeild.
Den Bekker concludeert: “Bij het merendeel van de bevraagde gezinnen bestaat behoefte aan een vorm van nazorg. Een kleine groep geeft aan geen nazorg nodig te hebben en voor hen is de duur van het programma voldoende. Ouders die nog behoefte aan nazorg ervaren, benoemen met name dat hun Nederlandse taalvaardigheid niet voldoende is om het geleerde van de VoorleesExpress zelf op te pakken na twintig weken. Daarbij weten deze ouders niet waar zij terecht kunnen voor passend aanvullend (taal)aanbod in hun gemeente.” Momenteel wordt er een nazorghandleiding met stappenplan opgesteld en verspreid onder de vrijwilligers van de VoorleesExpress.
De VoorleesExpress is opgenomen in de databank van Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) als wetenschappelijk goed onderbouwde interventie. Tot nu toe zijn effectonderzoeken op lokaal niveau uitgevoerd en dit bemoeilijkt het generaliseren van de resultaten naar andere locaties waar de VoorleesExpress actief is. Een onderzoek naar de effectiviteit van de VoorleesExpress is geen sinecure. De ouders van de kinderen zijn (vaak) laaggeletterd, laagopgeleid en/of beheersen de Nederlandse taal niet goed, wat onderzoek doen bemoeilijkt. Ook de uitvoering van de VoorleesExpress is moeilijk te standaardiseren: er is veel variatie tussen de deelnemende gezinnen, de vrijwilligers en de aanpak op de (inmiddels) 140 verschillende plekken
in Nederland. Bovendien worden kinderen die meedoen aan de VoorleesExpress beïnvloed door meerdere factoren die invloed hebben op hun taalontwikkeling. Er is een grote onderzoeksgroep én controlegroep nodig om de effecten in kaart te brengen.
Toch is de behoefte aan een landelijk onderzoek naar de effectiviteit van de VoorleesExpress opgepikt door Roel van Steensel , bijzonder hoogleraar Leesgedrag aan de VU in Amsterdam en de Erasmus Universiteit in Rotterdam. In samenwerking met Stichting Lezen onderzoekt hij in 2017-2018 de werkzame factoren die invloed hebben op het gedrag van ouders. De onderzoekmethode houdt rekening met bovengenoemde beperkingen en de kennis die opgedaan is in eerdere onderzoeken. De aanbevelingen van het onderzoek zullen gebruikt worden om de methoden en aanpak van de VoorleesExpress te verbeteren en verder te ontwikkelen. Zo kan de kans worden vergroot dat ouders na afloop van de VoorleesExpress zelf actief de taal van hun kinderen (blijven) stimuleren.
