Op de conferentie TaalStaal van 10 november jl. sprak professor Laurence Leonard over grammaticale problemen van kinderen met TOS. Recent onderzoek laat zien dat als de taalinput gemodificeerd wordt, kinderen bepaalde grammaticale regels sneller leren. In dit interview vragen we prof. Leonard onder meer naar ander recent onderzoek.
Professor Laurence B. Leonard
“We zijn bezig om te onderzoeken welke invloed herhaalde herinnering heeft op het woordleren bij 4- en 5-jarige kinderen met een TOS. De kinderen in het onderzoek zijn allemaal eentalig, Engelstalig. We hebben ons laten inspireren door al wat oudere literatuur uit de cognitieve psychologie, speciaal gericht op de werking van (of de invloed van?) het geheugen. Wat daar gevonden werd is dat als studenten zichzelf ‘overhoren’ tijdens het leren van nieuw materiaal, ze een veel beter langetermijngeheugen blijken te hebben dan als ze alleen de stof keer op keer herhalen, zonder zichzelf te overhoren. Dit idee hebben we toegepast op het leren van nieuwe woorden door kinderen. In deze experimenten leren kinderen verzonnen namen als ‘dimp’ en ‘pobik’ voor plaatjes van exotische dieren en planten.”
“Uit ons eerste experiment bleek dat kinderen nieuwe woorden die ze steeds opnieuw zelf moesten produceren beter onthouden dan andere woorden, die net zo vaak herhaald werden, maar die ze niet zelf hoefden te produceren. Dit gold voor kinderen met én zonder TOS. Daarnaast bleek dat dit het beste werkt als ‘herinnering met extra inspanning’ wordt toegepast. Dit hebben we in het tweede experiment uitgevonden. We vergeleken de situatie waarbij kinderen direct na het leren van het woord het plaatje mogen benoemen, met de situatie dat er verschillende andere woorden tussendoor komen, voordat ze het woord mogen benoemen. Er was dus een wachttijd voordat de kinderen het woord konden ophalen uit hun geheugen. Bijvoorbeeld: de kinderen horen achtereenvolgens “dimp” dan “pobik” dan “yutt”, en dan is de vraag om ‘’dimp’’ ‘op te halen’. Eerst hebben kinderen daar moeite mee, maar als het eenmaal lukt, onthouden ze de woorden beter dan de woorden die ze direct moesten ophalen, de ‘moeiteloze herinnering’.”
“De kinderen met een TOS onthielden minder woorden dan de kinderen zonder TOS van dezelfde leeftijd. Echter, de woorden die de kinderen met een TOS onthielden, kenden ze een week later ook nog, net als de zich normaal ontwikkelende kinderen van dezelfde leeftijd.
Kinderen met TOS hebben bij woordleren een probleem in het eerste aanleren, maar het langetermijngeheugen is hetzelfde als bij kinderen zonder TOS
Dit is heel belangrijk, want het betekent dat kinderen met een TOS dat wat ze eenmaal geleerd hebben niet vaker vergeten dan zich normaal ontwikkelende kinderen. Het probleem zit hem dus in het eerste aanleren, maar eenmaal over die drempel is het lange termijn geheugen hetzelfde. Ten slotte bleek dat er verschil is tussen het leren van een bepaalde woordvorm (bijvoorbeeld ‘pobik’), en het leren van de betekenis van dat woord. Van ieder nieuw woord leerden de kinderen in het onderzoek namelijk een andere betekenis of inhoud. Bijvoorbeeld dat waar dat dier van houdt. Het waren willekeurige associaties, bijvoorbeeld ‘een pobik houdt van regen’. We vonden dat beide groepen kinderen beter waren in het leren van de betekenis dan in het leren van de woordvorm (‘pobik’). Voor de kinderen met TOS was het leren van de woordvorm extra moeilijk, maar dat leren werd sterk verbeterd door de herhaalde inspannende herinnering.”
“Er is slecht nieuws en goed nieuws voor uw lezers. Het slechte nieuws is dat dit onderzoek nog niet gepubliceerd is. Het goede nieuws is dat uw lezers via dit artikel de eersten zijn die over dit onderzoek horen.”
