“Etiketten als autisme en adhd schaden kinderen”
“Het voordeel van een etiket als autisme of adhd is dat het op korte termijn onzekerheid wegneemt. Op lange termijn levert het echter schade op. Het stigmatiseert mensen.” Dit zegt oud-hoogleraar orthopedagogiek Pieter Duker. Hij schreef het boek Afscheid van autisme en adhd. In een interview met VHZ zet hij kanttekeningen bij het Speciaal Onderwijs en pleit hij voor hoger gekwalificeerde leerkrachten op reguliere scholen.
Foto: Monte Gardenier
Pieter Duker: “Nog steeds blijven we onevenredig veel investeren in speciaal onderwijs, terwijl er meer geld moet gaan naar het opleiden van professionele leerkrachten op reguliere scholen.”
Duker benadrukt dat hij geenszins problemen wil bagatelliseren. “Er zijn veel kinderen die problemen hebben. Die moeten zeker geholpen worden. Je kunt hierbij ook denken aan kinderen die gepest worden of waarvan bijvoorbeeld de ouders een paar keer gescheiden zijn. We helpen kinderen niet door ze een label op te plakken of te verwijzen naar het Speciaal Onderwijs. Naar mijn mening moeten ze geholpen worden op de plek waar ze zitten. Dit vraagt nogal wat van de leerkracht. Naar mijn mening is dit een hooggekwalificeerd beroep. De praktijk laat wat anders zien, veel leerkrachten hebben te weinig bagage en zijn onvoldoende geschoold om met verschillen om te gaan. Met de huidige technische hulpmiddelen en hooggeschoold personeel moeten professionals in staat zijn meer te differentiëren op school. Daarin moeten we investeren en niet in speciale scholen voor ze.”
Duker is dan ook positief over Passend Onderwijs. Tegelijk plaatst hij kanttekeningen bij de invulling. “Nog steeds blijven we onevenredig veel investeren in speciaal onderwijs, terwijl er meer geld moet gaan naar het opleiden van professionele leerkrachten op reguliere scholen. En”, vraagt hij zich af, “stoppen we nu met labellen?”
Op de opmerking dat labellen noodzakelijk is om geld te krijgen voor begeleiding, reageert hij: “Dat zegt meer over het systeem dan over de noodzaak tot etiketten plakken. Ik roep professionals in het onderwijs op hiertegen in verzet te komen. Je krijgt voor een kind dat ernstig gepest wordt en problemen heeft geen geld, maar voor een kind met de diagnose adhd wel. Dat is toch vreemd!”
Ook ziet de hoogleraar geen problemen voor evidence bases werken wanneer labels worden afgeschaft. “Dat staat los van elkaar. Je moet namelijk altijd toetsen of dat wat je doet ook effect heeft.”
Hiermee noemt hij een ander belangrijk bezwaar dat steeds terug komt in zijn boek. “We plakken mensen etiketten op zonder dat dit wetenschappelijk is onderbouwd. Kinderen krijgen medicatie zonder dat we weten wat de gevolgen zijn op langere termijn. We beweren dat het goed is voor de sociaal-emotionele ontwikkelingen wanneer we kinderen met een bepaalde beperking bij elkaar op school zetten. Dit is echter onvoldoende wetenschappelijk aangetoond. We weten niet wat de effecten op lange termijn zijn. Ondertussen stigmatiseren we wel.”
Zijn kritische houding maakt Duker echter niet pessimistisch. Hij constateert dat de samenleving steeds complexer wordt. Hij eindigt zijn boek met: ‘We gaan zonder twijfel een periode tegemoet van grote acceptatie van psychodiversiteit.’
Na zijn studie Psychologie trad Pieter Duker in dienst als wetenschappelijk medewerker bij de vakgroep orthopedagogiek van de Katholieke Universiteit Nijmegen. Daarnaast werkte hij als psycholoog bij De Winckelsteegh, een voorziening voor mensen met een ernstige verstandelijke handicap. Hij promoveerde in 1975 op de analyse en behandeling van zelfverwondend gedrag bij mensen met een verstandelijke handicap. In 1983 en 1984 was hij hoogleraar aan de San Diego State University (California/USA) en in 1992 aan de University of Queensland (Australië). In 1988 werd hij benoemd tot bijzonder hoogleraar aan de Radboud Universiteit.
Zijn laatste boek is Afscheid van autisme en adhd. Hoe verschillen tussen mensen psychiatrische ziekten zijn geworden … En de weg terug. Uitgeverij Notitia. € 17,95. Het boek is leesbaar voor een breed publiek en eindigt met praktische tips voor onder andere ouders en leerkrachten.
